خواص جلبک اسپیرولینا + فواید برای سلامتی و مو
اسپیرولینا چیست؟
جلبک اسپیرولینا یک نوع جلبک سبزآبی با قدمتی بیش از 3.5 میلیارد سال است که به صورت مارپیچی تک سلولی رشد می کند. این جلبک دارای دو گونه اصلی Arthrospira platensis و Arthrospira maxima است که در آب های شور و شیرین مناطق گرمسیری مانند هاوایی، مکزیک، چین و هند کشت میشود. بعد از برداشت، این جلبک به سرعت فرآوری میشود و به شکل پودر ریز و نرم درآمده که میتوان آن را در کیسه های استریل بسته بندی کرد و پس از کنترل کیفیت، وارد بازار نمود.
- همچنین میتوان اسپرولینا را به شکل مکمل یا قرص عرضه میشود تا به دلیل داشتن مواد مغذی فراوان و خواص آنتیاکسیدانی، به عنوان یک سوپر غذا برای سلامتی مورد استفاده قرار گیرد.
- اسپیرولینا یکی از محبوبترین مکمل های غذایی در جهان است. این ماده از موجودی ساخته میشود که هم در آب شیرین و هم در آب شور رشد میکند.
- اسپیرولینا نوعی سیانوباکتری (cyanobacteria) است که خانواده ای از میکروب های تک سلولی محسوب میشود و اغلب به آن جلبک سبز-آبی گفته میشود. مشابه گیاهان، سیانوباکتری ها قادرند از طریق فرآیندی به نام فتوسنتز، انرژی تولید کنند.
- اسپیرولینا توسط آزتک ها (یک تمدن سرخ پوستی در مکزیک) مصرف میشد، و اخیراً به عنوان مکمل غذایی برای فضانوردان ناسا در مأموریت های فضایی استفاده شده است، به همین دلیل ناسا پیشنهاد داد میتوان آن را در فضا پرورش داد تا فضانوردان استفاده کنند.
- امروزه مردم از اسپیرولینا برای افزایش سطح مواد مغذی و آنتی اکسیدان در بدن استفاده میکنند و ممکن است حتی به محافظت در برابر بیماری های مختلف کمک کند.
پروفایل شیمیایی جلبک اسپرولینا
جلبک اسپیرولینا غنی از آمینو اسیدهای ضروری مانند لوسین و ایزولوسین است. یکی از مهم ترین ترکیبات اسپیرولینا وجود فیکوسیانین است؛ رنگدانه آبی-سبز که یک آنتی اکسیدان قوی و تقویت کننده سیستم ایمنی می باشد. این جلبک همچنین حاوی کلروفیل، کاروتنوئیدها (از جمله بتاکاروتن)، پلی ساکاریدها، سولفولیپیدها و گلیکولیپیدها است که در سم زدایی بدن و بهبود عملکردهای مختلف سلامت نقش دارند.
زمان برداشت اسپرولینا
زمان مناسب برای برداشت جلبک اسپیرولینا زمانی است که غلظت یا چگالی جلبک در محیط کشت به حد مطلوب برسد، معمولا زمانی که رشد جلبک به صورت تصاعدی افزایش یافته است. در شرایط پرورش ایدهآل، اسپیرولینا را میتوان سه بار در ماه برداشت کرد، ولی حداقل ماهی یک بار برداشت انجام میشود. اولین برداشت معمولاً از ماه سوم شروع میشود. پس از برداشت، جلبک باید در دمای حدود 40 درجه سانتی گراد خشک شود. دمای مناسب برای رشد اسپیرولینا حدود 20 تا 30 درجه سانتی گراد است و نور خورشید برای رشد آن حیاتی است.
8 کاربرد و مزیت سلامتی اسپیرولینا بر اساس شواهد علمی
اسپیرولینا، جلبکی غنی از مواد مغذی، به صورت پودر، کپسول یا قرص موجود است و تحقیقات فواید آن را تأیید میکنند. هر قاشق غذاخوری (۷ گرم) آن کم کالری (۲۰ کالری) و حاوی پروتئین، ویتامینهای B، مس، آهن و اسیدهای چرب امگا است، اما ویتامین B12 واقعی ندارد.
- غنی از مواد مغذی: سرشار از پروتئین کامل، ویتامین ها (B1، B2، B3)، مس، آهن، منیزیم، پتاسیم و چربی های سالم با نسبت امگا-۶ به امگا-۳ مناسب.
- خواص آنتی اکسیدانی و ضدالتهابی: فیکوسیانین (آنتی اکسیدان اصلی) استرس اکسیداتیو را کاهش داده و التهاب را مهار می کند.
- کاهش کلسترول و تریگلیسیرید: سطوح کلسترول LDL و تریگلیسیرید را پایین آورده و HDL را افزایش می دهد، که خطر بیماری قلبی را کم می کند.
- محافظت از کلسترول LDL در برابر اکسیداسیون: آنتی اکسیدان ها پری اکسیداسیون لیپید را کاهش داده و آسیب اکسیداتیو (مانند پس از ورزش) را کم میکنند.
- خواص احتمالی ضدسرطانی: مطالعات حیوانی نشان دهنده کاهش بروز سرطان و اندازه تومورها است، اما نیاز به تحقیقات بیشتر دارد.
- کاهش فشار خون: مصرف ۱-۸ گرم روزانه فشار سیستولیک و دیاستولیک را پایین می آورد، احتمالاً با افزایش نیتریک اکسید و گشاد کردن رگ ها.
- بهبود علائم رینیت آلرژیک: مؤثرتر از برخی آنتی هیستامین ها در کاهش علائم و التهاب، اما نیاز به مطالعات بیشتر.
- درمان کم خونی: میتواند کم خونی در بزرگسالان مسن، زنان باردار و کودکان را بهبود بخشد و علائم ضعف و خستگی را کاهش دهد.
کاربرد اسپرولینا در صنعت زیبایی
اسپیرولینا یک سوپرغذا از نوع میکروجلبک است که سرشار از مواد مغذی چشمگیر، از جمله پروتئین، ویتامین ها، مواد معدنی، کاروتنوئیدها و آنتی اکسیدان ها است. مواد مغذی فراوانی از جمله روی، ویتامین های گروه B، ویتامین E، آنتی اکسیدان ها، مواد معدنی، اسیدهای چرب، آمینواسیدها و کلروفیل در اسپرولینا یافت میشود. ابتدا اسپیرولینا در مکمل های تغذیه ای (و در اسموتی ها و نوشیدنی های سالم) معرفی شد. اکنون این ترکیب در قفسه محصولات مراقبت از پوست و مو نیز یافت میشود.
- در کرم ها و لوسیون های ضد آفتاب به دلیل خواص جاذب اشعه ماوراء بنفش (UV) و محافظت از پوست در برابر آسیب های نور خورشید
- سبب تقویت و بهبود سلامت مو با افزایش تولید کراتین و کاهش ریزش مو، همچنین کاهش التهابات پوست سر
- استفاده به عنوان رنگدانه طبیعی برای رنگ آمیزی در برخی محصولات آرایشی طبیعی
- ماسک های صورت با پودر اسپیرولینا که تغذیه و آبرسانی مستقیم به پوست را فراهم میکند و برای پوست های مستعد آکنه مناسب است.
- اسپیرولینا دارای آنتی اکسیدان های قوی و پروتئین بالا میباشد و به صورت مکمل های رشد مو یا به صورت پودر نیز مورد استفاده قرار میگیرد.
اگر کنجکاو هستید بدانید اسپیرولینا دقیقاً چه تأثیری بر مو دارد، ادامه این مقاله برای شماست.
فواید اسپیرولینا برای مو
اسپیرولینا سرشار از کلروفیل، بتاکاروتن، ویتامین های B، A، D و K، مواد معدنی، آنتی اکسیدان ها و پروتئین های با کیفیت بالا است. مهم ترین مواد معدنی شامل آهن، سدیم، منیزیم، منگنز، کلسیم، ید و پتاسیم هستند.
این جلبک حتی حاوی اسیدهای چرب ضروری مانند اُمگا ۳ و ۶ و ۸ آمینواسید ضروری است که بدن نمیتواند به تنهایی بسازد. این آمینواسیدها در ساخت کراتین نقش دارند که ماده اصلی مو و ناخن است.
بنابراین اسپیرولینا یک همراه عالی برای مراقبت از مو است، به خصوص در زمینه تقویت و بازسازی. ترکیب مغذی این مواد باعث ترمیم موهای آسیب دیده و افزایش شادابی و درخشندگی مو میشود. علاوه بر اینها، اسپیرولینا فواید متعددی دارد:
- درمان ریزش مو و ترمیم: آنتیاکسیدانهای اسپیرولینا استرس اکسیداتیو را کاهش داده و تعادل قند خون را حفظ میکنند، که این موضوع برای جلوگیری از ریزش مو مهم است.
- مقابله با شوره سر: خاصیت ضد میکروبی و محتوای روی اسپیرولینا برای مبارزه با شوره مؤثر است.
- مرطوب کننده پوست سر: مولکول های جاذب آب در اسپیرولینا رطوبت محیط را جذب کرده و به پوست سر میرسانند.
- آرام بخش پوست سر: قندها، پروتئینها و آمینواسیدهای اسپیرولینا به آرامش و تعادل پوست سر کمک میکنند.
- کنترل تولید چربی پوست سر: پروتئینها و پلیساکاریدهای اسپیرولینا یک لایه محافظ بر پوست سر ایجاد کرده و تولید چربی را کنترل میکنند.
- کند کردن سفید شدن مو: به دلیل محتوای بالای آهن، آمینواسیدها و رنگدانهها، اسپیرولینا میتواند به کاهش ظاهر موهای سفید کمک کند.
- تقویت درخشندگی مو: ترکیبات آنتیاکسیدانی اسپیرولینا مو را درخشان، قوی و سالمتر میکنند.
- اسپیرولینا برای همه نوع مو مفید است: میتواند رشد مو را تحریک کرده، حجم بدهد، ساقه مو را تقویت کرده و پوست سر را پاکسازی کند.
خلاصه ای از فواید آن برای داشتن موهای سالم:
- تقویت موهای خشک، شکننده و آسیب دیده و کاهش موخوره
- افزایش حجم و نرمی مو
- مناسب برای موهای موج دار و فر، بازگرداندن لطافت و حالت به موها
- کمک به کنترل چربی مو
- مقابله با شوره سر و خارش
- کاهش ریزش مو و پیشگیری از آلوپسی
آیا اسپیرولینا باعث رشد مو میشود؟
بزرگ ترین مزیت اسپیرولینا برای مو، تحریک رشد مو است. اسپیرولینا حاوی ۷۰٪ پروتئین، اسیدهای چرب و آهن است که همگی مواد مغذی مورد نیاز بدن برای رشد مو هستند. تحقیقات اخیر نشان میدهد که اسپیرولینا میتواند در افراد مبتلا به ریزش موی شدید (مانند آلوپسی) به رشد مجدد مو کمک کند.
نکات مهم برای استفاده
اسپیرولینا به طور کلی بیخطر است، مگر در موارد آلرژی یا واکنش های فردی. این ترکیب برای هر کسی که به دنبال رشد سالم مو و دریافت آنتی اکسیدان و ویتامین است، عالی است.
با این حال، افرادی که آلرژی به غذاهای دریایی یا جلبک دارند یا موهای کم نفوذ دارند، باید از مصرف اسپیرولینا اجتناب کنند.
روش استفاده از اسپیرولینا برای مو
- استفاده از مکمل یا پودر اسپیرولینا
- افزودن آن به شامپو یا ماسک مو
- ماساژ پوست سر با روغن مخلوط شده با اسپیرولینا
چگونگی استفاده از جلبک سبز در روتین مراقبت از مو
برای بهره مندی کامل از فواید جلبک سبز، باید آن را به شکل مناسب وارد روتین مراقبت از مو کرد. این «سوپرغذاها» در قالب مکمل های غذایی، پودر یا عصاره مایع موجود هستند. بنابراین، میتوانید آن را در نوشیدنی، ماست یا حتی کیک مصرف کنید.
دستور تهیه ماسک موی اسپیرولینا
مواد لازم:
- ۲ قاشق غذاخوری پودر اسپیرولینا
- ۱ تا ۲ قاشق غذاخوری ماست طبیعی (غنی از پروتئین)
- ۱ قاشق غذاخوری روغن نارگیل یا زیتون (برای رطوبترسانی)
- ۱ قاشق چایخوری عسل (برای خاصیت مرطوبکنندگی و ضدباکتری)
- ۵ قطره اسانس روغنی دلخواه (اختیاری)
طرز تهیه:
- پودر اسپیرولینا را با ماست طبیعی در یک کاسه مخلوط کنید تا خمیر یکنواختی حاصل شود.
- روغن نارگیل یا زیتون را اضافه کرده و خوب هم بزنید.
- عسل را اضافه کرده و دوباره مخلوط کنید.
- در صورت تمایل، چند قطره اسانس روغنی برای خوشبو شدن اضافه کنید.
- ماسک را روی موهای تمیز و خشک از ریشه تا نوک مو بمالید.
- ۲۰ تا ۳۰ دقیقه صبر کنید. میتوانید برای جذب بهتر، موها را با حوله گرم یا سلفون بپوشانید.
- با آب ولرم بشویید و در صورت نیاز شامپو و نرمکننده معمولی خود را استفاده کنید.
توصیه میشود این ماسک را هفتهای یک بار استفاده کنید. اسپیرولینا مواد مغذی ضروری برای مو فراهم میکند، ماست و روغن رطوبت اضافه کرده و عسل آن را حفظ میکند.
نکته: اگر اسپیرولینا در محیط های آلوده رشد کند، ممکن است حاوی فلزات سنگین یا باکتری های مضر باشد. عوارض احتمالی شامل گرفتگی، نفخ، اسهال، سرگیجه و استفراغ است. بهتر است قبل از استفاده با پزشک مشورت شود.و قبل از استفاده از هر محصول جدید، بهتر است تست حساسیت انجام دهید تا از بروز واکنش آلرژیک جلوگیری کنید.
نتیجه گیری
اسپیرولینا، به عنوان یک جلبک سبز-آبی باستانی و سوپرغذای طبیعی، با تاریخچهای طولانی از مصرف توسط تمدن های باستانی مانند آزتکها تا کاربردهای مدرن در مأموریتهای فضایی ناسا، جایگاه ویژهای در تغذیه و سلامت انسان یافته است. این ماده غنی از پروتئین کامل، ویتامینهای گروه B، مواد معدنی مانند آهن، مس و منیزیم، آنتیاکسیدانهای قدرتمندی همچون فیکوسیانین و کلروفیل، و اسیدهای چرب ضروری است که آن را به یک منبع مغذی کمکالری تبدیل کرده، هرچند فاقد ویتامین B12 واقعی است.
شواهد علمی متعدد، فواید سلامتی آن را تأیید میکنند: از تأمین مواد مغذی ضروری و خواص آنتی اکسیدانی و ضدالتهابی گرفته تا کاهش کلسترول بد، محافظت در برابر اکسیداسیون چربی ها، خواص احتمالی ضدسرطانی، کاهش فشار خون، بهبود رینیت آلرژیک و درمان کمخونی در گروههای مختلف سنی. علاوه بر این، در صنعت زیبایی، اسپیرولینا به عنوان یک ماده طبیعی در محصولات مراقبت از پوست و مو کاربرد دارد؛ جایی که به تقویت رشد مو، کاهش ریزش، مقابله با شوره، مرطوبسازی پوست سر، کنترل چربی و افزایش درخشندگی کمک میکند. روشهای استفاده متنوعی مانند مکملهای غذایی، ماسکهای خانگی (مانند ترکیب با ماست، روغن و عسل) و افزودن به روتین روزانه، آن را قابل دسترس میسازد.
با وجود این مزایا، اسپیرولینا بیخطر نیست و ممکن است در صورت آلوده بودن به فلزات سنگین یا باکتریها، عوارضی مانند نفخ، اسهال یا واکنشهای آلرژیک ایجاد کند – به ویژه برای افراد حساس به غذاهای دریایی. بنابراین، توصیه میشود قبل از مصرف، با پزشک مشورت شود و از منابع معتبر تهیه گردد. در نهایت، اسپیرولینا نه تنها یک مکمل غذایی قدرتمند برای تقویت سیستم ایمنی، سلامت قلبی و زیبایی طبیعی است، بلکه نمادی از پتانسیل طبیعت در بهبود کیفیت زندگی مدرن به شمار میرود، مشروط بر استفاده آگاهانه و مبتنی بر تحقیقات.